Döviz Kredisi Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Döviz Kredisi Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir ?

Döviz Kredisi nedir?

İhracat yapmayan, dolayısıyla ihracata bağlı döviz girişi olmayan ya da ihracat taahhüdü olmamasına rağmen döviz ihtiyacında olan firmalara, ülke dışında döviz ödemesi gereken işlemlerinde kullanmak üzere, ancak ülke içindeki harcamalarında Türk Lirası olarak kullanmak üzere, ülkemizde faaliyet gösteren bankalar tarafından döviz kredisi verilebilir.

Döviz kredileri bir yıldan uzun vadeli bir kredi çeşididir. Kredinin süresi, firmanın faaliyet konusuna göre farklılık gösterebilir.

Döviz kredisi veren bankalar, anapara, faiz ve diğer masraf karşılıklarının süresi içinde ülkeye getirilmesi konusunda gerekli önlemleri almak zorundadır. Aksi halde, Hazine Müsteşarlığı tarafından süresi içinde ülkeye getirilmeyen dövizler takip edilir ve bankalar bu konuda uyarı alabilir.

Açılan döviz kredileri, bir başka bankadaki döviz hesabına döviz kredisi olduğu açıklaması ile devredilebilir ve ülke dışı döviz ödemelerinde döviz olarak kullanılabilir.

Bankalar döviz pozisyonları elverdiği ölçüde şu şekillerde döviz kredisi açabilir:

• İhracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ve döviz kazandırıcı faaliyetlerin finansmanı için
• Transit ticaretin finansmanı için
• Finansal kiralama kanunu çerçevesinde ülkemizde faaliyet gösteren finansal kiralama şirketleri için
• Yatırım teşvik belgesi kapsamında ülkemizde yerleşik kişiler için
• Yurt dışında iş yapan Türk şirketlerine yurt dışındaki işleriyle ilgili olarak
• Yatırım malları ithalatı yapan firmaların işletme ihtiyaçlarının karşılanması için
• Bankaların kredi kartları karşılığında açtıkları döviz kredileri
• Bankaların birbirlerine açtıkları döviz kredileri
• Yurt dışındaki bankalara açılacak kurye ve rambursman kredileri
• Döviz üzerinden düzenlenen çeklerin ve diğer kıymetlerin iskonto ve iştira edilmesi için
• Elektrik enerjisi santrallerini devralacak firmalar için
• Bakanlıkça belirlenecek esaslar dahilinde ülkemizde yerleşik kişilere açılacak döviz kredileri

Kısaca bankalar, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’da sayılan kişilere, ülke dışında döviz ödemesi gerektiren işlemlerinde kullanmaları için döviz olarak, ülke içinde Türk Lirası olarak kullanılmak üzere döviz kredisi verebilirler. Bu sayılanlar dışında ülkemizde yerleşik kişilere döviz kredisi verilmesi mümkün değildir.

Döviz kredilerinde vergi, resim ve harç istisnası yoktur. Oysa ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ve döviz kazandırıcı faaliyetler gösteren firmalara, ihracatın finansmanı için ve ihracat taahhüdünün yerine getirilmesi koşulu ile ihracat döviz kredileri kullandırılıyor. Bu tür kredilerde vergi, resim ve harç istisnası bulunuyor.

Döviz kredisi kullanırken nelere dikkat etmeli?

Döviz kredisi kullanırken ilk dikkat edilmesi gereken nokta faiz oranıdır. Oysa bankalar faiz oranlarını düşük gösterebilmek için, kredi kullandırımı aşamasında talep ettikleri istihbarat ücreti, dosya masrafı, komisyon, ekspertiz ücreti ve sigorta primleri gibi harcama tutarlarını yüksek tutmuş olabilir. Sadece bankaların faiz oranlarına bakmak ve en düşük olana yöneltmek yanıltıcı olabilir. Bu nedenle doğrusu kredinin toplam maliyetine bakmaktır.

Bu arada faiz konusunda dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli nokta da bankaların aylık faiz oranlarına değil, faizin yıllık maliyet oranına bakmaktır. Faizin yıllık maliyet oranı daha doğru bir göstergedir.

Üzerinde durulması gereken bir nokta da, şirketlerin genelde borca konu olan yabancı para cinsi üzerinden döviz kredi kullanmak istemeleridir. Oysa bu konuda doğru bir maliyet analizi yapılarak farklı döviz cinsinden kredi kullanmak da mümkündür. Bazen şirketler, faiz oranı en düşük olan para cinsinden kredi kullanmak isterler ki bu da yanlış bir uygulamadır. Genelde borçlanma maliyeti düşürülmek istenir ancak burada da doğru bir maliyet analizi yapılmalıdır.

Şirketler döviz kredisi kullanırken kredi portföyündeki döviz dağılımını dikkate almalıdır. Döviz kredisi kullanırken karar vermede kriter sadece faiz oranları olmamalıdır. Kredi portföyünde dengeli bir döviz cinsi dağılımı olması önemlidir.

Genelde kötü bir alışkanlık var. Kredi sözleşmeleri pek okunmuyor. Herşey yolunda gittiği sürece pek sorun olmaz ama en küçük sıkıntıda sözleşme maddelerinin iyi okunmamış olması, büyük sorunlar yaratabilir. Bu arada bankalarla yapılan, kredi sözleşmesi dahil her belgenin saklanması gerekir. Bankalar açısından herşey elektronik ortamda ve kayıt altında olabilir ama yine de bu belgeler banka ile sorun yaşandığında önemli olabilir.

Döviz kuru riski nedir?

Döviz kredilerinde en büyük risk kur riskidir. Kur riski, döviz kurlarında meydana gelen iniş çıkışların yarattığı belirsizlikten kaynaklanır ve bazan zarar görme ihtimali yüksektir.

Döviz kuru riski, firmanın faaliyetlerden kaynaklanabileceği gibi ülke eknomisinden de kaynaklanabilir. Kur riski yaratan firma faaliyetleri genelde, kurların değişmesinden önce üstlenilen bir yükümlülüğün, kur değişikliği sonrasında yerine getirilmek zorunda kalınmasından ortaya çıkar. Fiyatları döviz ile belirlenmiş, kredili mal ve hizmet alım satımlarında, yabancı para ile borç alıp verme işlemlerinde ya da döviz ile değeri belirlenmiş varlıkları veya diğer yükümlülükleri elde etmede kur risk söz konusu olabilir.

Kur riski, Türk Lirası’nın yabancı paralar karşısında değerinin değişmesi ile ortaya çıkar. Bazı bankalar kur riskini ortadan kaldırmak amacı ile, kimi zaman kur garantisi verir. Bunun anlamı, kredinin geri ödenmesi sırasında, kredi kullanılırken geçerli olan döviz kurunun esas alınmasıdır.